Historia

Kiedy Fryderyk hrabia Skórzewski po raz pierwszy ujrzał kupioną przez swego ojca Franciszka, zagubioną wśród nadnoteckich łąk wieś Piłatowo, urok miejsca o malowniczym krajobrazie zafascynował go do tego stopnia, że postanowił w tym "sercu lubym ustroniu" wybudować w przyszłości siedzibę godną swego rodu. Stało się to w latach 1795-1800.

Zauroczony Dobrzycą - rezydencją swojej siostry Aleksandry Augustynowej Gorzeńskiej zwrócił się do wybitnego architekta doby stanisławowskiej Stanisława Zawadzkiego z propozycją zaprojektowania i wybudowania pałacu. Ten wykształcony w Akademii Świętego Łukasza w Rzymie profesor architektury wykonał projekt wzorując się na pałacu Merliniego w Królikarni i na wzorach centralnych willi Palladia, pałacu na rzucie kwadratu z trzykondygnacyjną rotundą pośrodku, przykrytą kopułą na wysokim tamburze.

Prace sztukatorskie powierzył hrabia Skórzewski znanemu rzeźbiarzowi Michałowi Ceptowiczowi. Pod kopułą okrągłej sali umieszczony został fryz figuralny przedstawiający antyczny pochód ofiarny, a poniżej cztery płaskorzeźby przedstawiające: królową Jadwigę przyjmującą posłów krzyżackich w Inowrocławiu, zwycięstwo Wojsk Polskich nad Krzyżakami w bitwie pod Koronowem w 1410 roku, króla Władysława Łokietka znajdującego Floriana Szarego na polu bitwy pod Płowcami w 1331 roku, oraz Fryderyka II oglądającego plany regulacji budowy nowych śluz w Bydgoszczy.

Posadzka sali rotundowej została misternie ułożona z różnokolorowego drewna w jej środkowym rondzie umieszczono wizerunek Orła i Pogoni. Prace malarskie powierzył hrabia Skórzewski profesorowi uniwersytetu wileńskiego Franciszkowi Smuglewiczowi i jego bratu Antoniemu - twórcom dekoracji Zamku Ujazdowskiego w Warszawie. Kopułę pałacu ozdobiła rzeźba Atlasa dźwigającego kulę ziemską - dzieło rzeźbiarza Władysława Marcinkowskiego.

Ponad 40 hektarowy park okalający pałac i zabudowania dworskie zaprojektował znakomity ówczesny architekt ogrodów - Teichert.

Lubostroń stał się ostoją myśli patriotycznej i życia narodowego. Gościli tu tacy luminarze nauki i sztuki jak: Stefan Garczyński, Gustaw Zieliński, ks. Ignacy Polkowski, Erazm Rykaczewski, płk. Kazimierz Mielęcki. Istnieją również domniemania, że jednym z gości był sam Adam Mickiewicz. Przez lubostrońskie salony przewinęli się również przedstawiciele najznamienitszych polskich i europejskich rodów arystokratycznych: Radziwiłłowie, Czartoryscy, Czetwerńscy, Lubomirscy, Braniccy, Talleyrand-Perigord'dowie.

W 1933 roku pałac w Lubostroniu Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej został uznany za zabytek.

W 1939 roku pałac Lubostroń wyposażony w cenne meble, zbiory malarskie, porcelany, wspaniałe zbiory biblioteczne podzielił los tysięcy polskich pałaców i dworów. Po wojnie był siedzibą Funduszu Wczasów Pracowniczych, co mimo, że nie było najlepszym rozwiązaniem, uchroniło go przed poważną dewastacją.

Od 30 kwietnia 1994 roku zabytkowy zespół pałacowo – parkowy jest siedzibą samorządowej instytucji kultury.

Od 01 września 2009 roku do 31 grudnia 2012 roku Pałac Lubostroń był instytucją kultury współprowadzoną przez Samorząd Województwa Kujawsko - Pomorskiego i Samorząd Powiatu Żnińskiego.

Od 01 stycznia 2013 roku organizatorem instytucji kultury Pałac Lubostroń jest Województwo Kujawsko - Pomorskie.

Od 2000 roku dyrektorem instytucji jest Andrzej Budziak.